Early English Books Online 2
 All Digital Collections  spacer  Login  
 
Add to bookbag
Author: Andrewes, Lancelot, 1555-1626.
Title: Apospasmatia sacra, or, A collection of posthumous and orphan lectures delivered at St. Pauls and St. Giles his church / by the Right Honourable and Reverend Father in God, Lancelot Andrews ...
Print source: Apospasmatia sacra, or, A collection of posthumous and orphan lectures delivered at St. Pauls and St. Giles his church / by the Right Honourable and Reverend Father in God, Lancelot Andrews ...
Andrewes, Lancelot, 1555-1626.
London: Printed by R. Hodgkinsonne for H. Moseley, A. Crooke, D. Pakeman, L. Fawne, R. Royston, and N. Ekins, 1657.
Notes:
Title transliterated from Greek.
"Never before extant"
Reproduction of original in Union Theological Seminary Library, New York.
Marginal notes.
Subject terms:
Church of England -- Sermons.
Bible. -- O.T. -- Genesis I-IV -- Sermons.
Sermons, English.
URL: https://name.umdl.umich.edu/A25383.0001.001
How to cite: For suggestions on citing this text, please see Citing the TCP on the Text Creation Partnership website.

Table of Contents
View entire text
title page
The Preface.
Elenchus Latino-Anglus omnium Concionum totius Libri; Numerus paginam indicat.
Index Concionum in Caput primum Geneseôs.
Index Concionum in Caput secundum Geneseos.
Index Concionum in Caput tertium Geneseôs.
Index Concionum in Caput quartum Geneseôs.
Index Concionum diversarum, ex veteri & novo Testamento.
LECTURES PREACHED UPON the first Chapter OF GENESIS.
In Principio Deus creavit Coelum & Terram, &c.
Creavit Coelum & Terram, & omnia in illis.
Terra autem erat res informis & inanis, tenebraeque erant in super∣ficie abyssi.
Et Spiritus Dei incubabat superficiei aquarum.
Tum dixit Deus, esto lux.
Viditque Deus Lucem illam bonam esse.
Et distinctionem fecit Deus inter hanc lucem & tenebras.
Lucemque Deus vocavit diem, tenebras verò vocavit noctem.
Et dixit Deus sit firmamentum, &c.
Fecit ergo Deus hoc expansum, quod distinguit inter has aquas, &c.
Expansum autem hoc Deus Vocavit Coelum: sic fuit vespera, & fuit mane diei secundi.
Postea dixit Deus, confluant aquae istae, quae sub hoc Coelo sunt in locum unum, & conspicua sit arida: & fuit ita.
Iterum dixit Deus, Herbascat terra herbulas, herbas sementantes semen, &c.
Post dixit Deus, Sunto luminaria in Expanso Coeli, ad distincti∣onem faciendum inter diem & noctem: ut sint in signa cum tempestatibus, tum diebus & annis. Sintque in luminaria in Expanso Coeli, ad afferendum lucem super terram:
Et fuit ita. Fecit enim Deus duo illa luminaria magna: lumina∣re majus ad praefecturam diei, & luminare minus ad praefectu∣ram noctis, atque stellas, Et collocavit ea Deus in expanso coe∣li, ad afferendum lucem super terram, Et ad praesidendum diei ac nocti, & ad distinctionem faciendum, & inter lucem hanc te∣nebras: viditque Deus id esse bonum. Sic fuit vespera, & fuit mane diei quarti.
Et creavit Deus Coetos maximos: & animantia omnia repentia, quae abundè progenuerunt aquae in species ipsorum, omnesque volucres alatas in species suas: viditque Deus id esse bonum.
Viditque Deus id esse bonum.
Et benedixit eis Deus, dicendo: Foetificate, ac augeseite, & im∣plete aquas per maria, & volucres augescunto in terra.
Postea dixit Deus, Faciamus Hominem ad imaginem nostram, se∣cundum similitudinem nostram: qui dominetur in Pisces Ma∣ris, & in Volucres Coeli, & in Pecudes, & in universam Terram, atque in omnia Reptilia Reptantia super Terram.
Itaque creavit Deus Hominem ad Imaginem suam, ad Imaginem, inquam, Dei creavit eum: Marem & Foeminam creavit eos.
Deinde benedixit eis Deus; & dixit eis Deus, Foetificate, ac au∣gescite, & implete Terram, eamque subjicite: & dominamini in pisces Maris, & in volucres Coeli, & in omnes bestias reptantes super Terram.
Praeterea dixit Deus, Ecce dedi vobis omnes Herbas sementantes semen quae sunt in superficie totius Terrae; omnesque Arbores in quibus est Fructus arboreus, sementantes semen: vestrae ad comedendum erunt. &c.
section
Omnibus autem Bestiis Terrae, & omnibus Volucribus Coeli, omni∣busque Reptantibus super Terram, in quibus est anima vi∣vens, dedi omnes Herbas virides ad comedendum: & fuit ita.
Tum inspexit Deus quicquid fecerat, ecce autem bonum erat valde: sic fuit vespera & fuit mane diei sexti.
LECTURES PREACHED UPON the second Chapter OF GENESIS.
Itaque perfecti sunt Coeli & Terra, omnisque exercitus illorum.
Quam autem perfecisset Deus die septimo opus suum quod fecerat, quievit ipso die septimo ab omni opere suo quod fecerat:
Et benedixit Deus diei septimo, & sanctificavit iplum: quum in eo quievisset ab omni opere suo, quod creaverat Deus, fa∣ciendo.
Istae sunt generationes coeli & terrae, quando creata sunt: quâ die Jehova Deus fecit terram & coelum: Et omnem stir∣pem agri, qui nondum fuisset futurus in terra, omnemque herbam agri, quae nondum fuisset oritura: quum non demi∣sisset Jehova Deus pluviam super terram, & nullus homo fuisset ad colendum terram.
section
Et omnem stirpem agri, &c.
Aut vapor ascendens è Terra, qui errigaret universam superficiem Terrae, &c.
section
Finxit verò Jehova Deus hominem de pulvere terrae, sufflavitque in nares ipsius halitum vitae: sic factus est homo anima vivens.
Ornaverat autem plantis Jehova Deus hortum in Hedene ab Ori∣ente: ubi collocavit hominem illum quem finxerat.
Feceratque Jehova Deus ut germinaret è terra illa quaevis arbor desiderabilis ad adspectum, & bona ad cibum: arbor quoque vitae in horto illo, & arbor scientiae boni & mali.
Fluvius autem procedit ex Hedene ad irrigandum hunc hortum: & inde sese dividit, ferturque in quatuor capita. Primi no∣men est Pischon: hic est qui alluit totam Regionem Chavilae, ubi est aurum. Et aurum illius Regionis praestans: ibidem est Bdellium, & lapis Sardonyx.
Nomen verò fluvii secundi est Gichon: hic est qui alluit totam Regionem Cuschi. Et nomen tertii fluvii, Chiddekel: hic est qui labitur ad Orientem Assyriam versus: Fluvius autem quartus est Euphrates.
Accipiens itaque Jehovah Deus hominem; collocavit ipsum in hor∣to Hedenis, ad colendum eum & ad custodiendum eum.
Interdixitque Jebova Deus Homini, dicendo, De fructu quidem omnis arboris hujus horti liberè comedes.
De fructu verò arboris scientiae boni & mali, de isto ne comedas.
Nam quo die comederis de eo, utique moriturus es.
Dixerat autem Jehovah Deus, non est bonum esse hominem solum: faciam ei auxilium commodum ipsi.
Nam quum formavisset Jehova Deus è terrâ omnes bestias agri, omnesque volucres coeli, & adduxisset ad Adamum ut videret quî vocaret singulas (etenim quocunque nomine vocavit illas Adam, animantem quamque; id nomen ejus est.)
Vocavissetque Adam nominibus pecudem quamlibet, & volucrem Coeli, omnemque bestiam agri: non aderat Adamo auxilium commodum.
Quapropter injecit Jehova Deus, soporem altum in Adamum quo obdormivit. & desumpta una de costis ejus, inclusit carnem pro illa.
Extruxitque Jehova Deus ex costa illa, quam sumpserat de Adamo, mulierem: eamque adduxit ad Adamum.
Tum dixit Adam, hac demum vice adest os ex ossibus meis, & caro ex carne mea: haec vocabitur vira, èo quòd haec ex viro desumpta est.
Idcirco relicturus est vir patrem suum & matrem suam: & ad hae∣rebit uxori suae, erúntque in carnem unam.
De septem versiculis, a versu 18. usque ad finem 24. qui de Ma∣trimonio, Viro & Foeminâ agunt.
Erant autem illi ambo nudi, Adam & uxor ejus: ae non eru∣bescebant.
LECTURES PREACHED UPON the third Chapter OF GENESIS.
LECTURES. Preached in Saint PAULS Church, LONDON.
Serpens autem erat astutus, astutior quâvis bestiâ agri quam fecerat Jehova Deus.
Serpens autem erat astutus, astutior quâvis bestiâ agri quam fece∣rat Jehova Deus.
Ille dixit mulieri, Et jamne edixisse Deum, ne comedatis & om∣ni fructu arborum hujus horti?
Tum dixit mulier Serpenti illi, &c.
De fructu quidem arborum hujus horti comedemus: At de fructu arboris istius quae eft in horto hoc; dixit Deus, Ne comedatis ex isto, neque attingatis eum: ne moriamini.
Dixit vero Serpens ille mulieri, non utique moriemini: Novit enim Deus, quo die comederitis ex eo, aperturos se oculos ve∣stros: & vos fore sicut Deos, scientes boni & mali.
Quum ergo videretur mulieri bonum esse fructum arboris illius in cibum, & gratissimam esse illam oculis, ac desiderabilem esse arboris fructum ad habendum intelligentiam, accepit de fructu ejus & comedit: etiamque dedit comedendum viro suo secum, qui comedit.
Quum ergo videretur mulieri bonum esse fructum arboris illius in cibum, & gratissimam esse illam oculis, ac desiderabilem esse arboris fructum ad habendum intelligentiam, accepit de fructu ejus & comedit, &c.
Etiamque dedit comedendum viro suo secum, qui comedit.
Tunc aperuerunt sese oculi amborum, noveruntque se nudos esse: & consutis foliis ficulneis fecerunt sibi subligacula.
Deinde audiverunt vocem Jehovae Dei itantem per hortum ip∣sum ad ventum illius diei: quare abscondit se Adam & uxor ejus à facie Jehovae Dei, inter arbores illius horti.
Inclamavit autem Jehova Deus Adamum, & dixit ei, Vbi es?
Qui dixit, Vocem tuam audiebam in hoc horto: extimui autem, eò quòd nudus sim, & abscondi me.
Dixit verò Deus, Quis indicavit tibi nudum esse te? An de fru∣ctu illius arboris, de quo interdixeram tibi ne comedas ex eo, comederis?
Cui dixit Adam; Mulier ista quam posuisti mecum, ipsa dedit mihi de fructu illius arboris, & comedi.
Tum dixit Jehova Deus mulieri, Quid hoc est quod fecisti? dixit autem mulier, Serpens iste seduxit me, & comedi.
LECTURES Preached in the Parish Church of St. GILES without Cripplegate, LONDON.
Quapropter dixit Jehova Deus Serpenti illi: Cùm feceris istud, maledictus esto prae omni jumento, & prae omni bestia agri: super ventrem tuum ito, & pulverem comedito omnibus die∣bus vitae tuae.
Mulieri dixit, Admodum multiplico dolorem tuum, etiam concep∣tus tui, in dolore paries liberos: quin erga virum tuum ap∣petitus tuus esto, & ipse praeesto tibi.
Adamo verò dixit, Quia auscultavisti voci uxoris tuae, & come∣disti de fructu arboris illius quo interdixeram tibi, dicendo, ne comedas ex isto: maledicta esto terra propter te; cum do∣lore comedito proventum ejus omnibus diebus vitae tuae: Eaque spinam & carduum proferto tihi, tu verò comedito her∣bam agri. In sudore vultûs tui vescitor cibo, donec reverta∣ris in humum, cum ex eâ desumptus fueris: nam pulvis es, & in pulverem reverteris.
In sudore vultûs tui vescitor cibo, donec revertaris in human, cum ex eâ desumptus fueris: nam pulvis es, & inpulverem revertêris.
Vocavit autem Adam nomen uxoris suae Chavvam: eò quòd ipsa mater sit omnium hominum viventium.
Fecitque Jehova Deus Adamo & uxori ejus tunicas pelliceas, quibus vestivit eos.
Et dixit Jehova Deus, Ecce, homo estne sicut unus ex nobis, cog∣noscendo bonum & malum? nunc igitur videndum ne exten∣dens manum suam accipiat etiam de fructu arboris vitae, ut comedat victurus in seculum.
Emisit itaque eum Jehova Deus ex horto Hedenis, ad colendum terram illam ex quâ desumptus fuerat.
Quumque expulisset hominem; instituit à parte anteriore horti He∣denis Cherubos, flammamque gladii sese vibrantis, ad custo∣diendum viam quae ferebat ad arborem vitae.
LECTURES PREACHED UPON the fourth Chapter OF GENESIS.
Deinde Adam cognovit Chavvam uxorem suam: quae ubi concepit & peperit Kajinum, dixit, acquisivi virum à Jehova. Postea pergens parere, peperit fratrem ipsius Hebelum:
Fuitque Hebel pastor gregis, & Kajin fuit agricola.
Fuit autem post dies multos, quum obtulit Kajin de fructu terrae munus Jehovae. Et ipse quoque Hebel obtulit de primogenitis gregis sui, & de adipe eorum:
Respexitque Jehova ad Hebelum & ad munus ejus. Ad Kaji∣num verò & ad munus ejus non respexit:
Qnapropter accensa est ira Kajini valde, & cecidit vultus ejus.
Tum dixit Jehova Kajino, Quare accensa est ira tua; & quare cecidit vultus tuus? Nonne si benè egeris, remissio? si verò non benè egeris, prae foribus est peccatum excubans?
At erga te est appetitus illius, & tu praees illi.
Post colloquebatur Kajin cum Hebelo fratre suo: evenit autem quum essent in agro, ut insurgens Kajin in Hebelum fratrem suum interficeret eum.
Quamobrem dixit Jehova Kajino, Vbi est Hebel frater tuus? qui dixit, Non novi: An custos ego sum fratris mei?
Dixit verò Deus, Quid fecisti? ecce vocem sanguinum fratris tui, me ab ipsâ humo inclamantium.
Nunc itaque tu maledictus esto: exsul ab ista terra, quae aperuit os suum ad excipiendum sanguinem fratris tui è manu tua. Quum humum ipsam colueris, ne pergito edere vim suam tibi: vagus & infestus agitationibus esto in terra.
Tum Kajin dixit Jehovae, Major est poena mea quam ut sustinere possim.
En expellis me hodie à superficie istius terrae, ut à facie tua abscon∣dam me: cumque vagus sim & infestus agitationibus in terra, si ullus fuerit qui me inveniat, interficiet me.
Dixit verò Jehova illi, Propterea quisquis interfecerit Kaji∣num, septuplo vindicator: & imposuit Jehova Kajino sig∣num, ne eum caederet ullus qui foret inventurus eum.
Egressus itaque est Kajin à facie Jehovae: & consedit in terra Nodi, ad Orientem Hedenem versus:
Et cognovit Kajin uxorem suam, quae concepit & peperit Chano∣cum: quamobrem studebat edificare civitatem, & vocavit nomen civitatis illius de nomine filit sui Chanoc.
Deinde Chanacho natus est Hirad, & Hirad genuit Mechujaë∣lem: Machujaël verò genuit Methuschaëlem, & Methus∣chaël genuit Lemecum. Assumpsit autem sibi Lemec uxores duas:
Assumpsit autem sibi Lemec uxores duas: prioris nomen fuit Hada, & nomen secundae Tzilla. Peperitque Hada Jaba∣lum: hic fuit autor habitantium in tentoriis, & pecuariae. Nomenque fratris ejus fuit Jubal: hic fuit autor omnium tractantium citharam & organon. Tzilla verò ipsa quoque peperit Thubal-Kajinum, qui erudivit omnem fabrum aerarium & ferrarium. sororemque Thubal-Kajini, Nahamam.
Tum dixit Lemec suis uxoribus, O Hada & Tzilla audite vocem meam, uxores Lemeci auribus percipite Sermonem meum: nam virum interfecero ad vulnus meum, etiam adolescentem ad tumicem meum. Cum septuplo sit vindicandus Kajin, utique Lemec septuagies septies tanto.
Cognovit autem denuo Adam uxorem suam, quae peperit filium, & vocavit nomen ejus Schethum: nam reposuit mihi Deus, in∣quit, semen alterum pro Hebelo, quum ipsum interfecit Kajin.
Sed & ipsi Schetho genitus est filius, cujus nomen vocavit Eno∣schum: tunc coeptum est invocari nomen Jehovae.
LECTURES PREACHED UPON Severall choice Texts, BOTH out of the Old and New TESTAMENT.
Sed advolavit ad me unus ex istis Seraphim habens in manu sua prunam; quam forcibus sumpserat ab altari. Admovitque ori meo dicens, &c.
Attendite ne justitiam vestram exerceatis coram hominibus, ut spectemini ab eis: alioquin mercedem non habebitis apud Patrem vestrum qui est in Coelis.
Operemini non cibo qui perit, sed cibo illi qui permanet in vitam aeternam, quem filius hominis dabit vobis: hunc enim Pater obsignavit, id est, Deus.
Operemini non cibo qui perit, sed cibo illi qui permanet in vitam aeternam, quem filius hominis, &c.
Dixit igitur eis, Videte, & cavete ab avaritia: nec enim cujusquam vita ex iis quae ipsi suppetunt, in eo sita est ut redundet.
Nam cui haec non adsunt, is caecus est, nihil procul cernens, oblitus sese à veteribus peccatis suis fuisse purificatum. Quapropter, fratres, &c.
Abrahamus Pater ille vester gestivit videre diem istum meum, & vidit, &c.
Principes populorum congregantur, populus Dei Abrahami; quia Deisunt protectiones terrae, valde excelsus est.
Et inutilem servum ejicite in tenebras illas extimas: illic erit fletus & stridor dentium.
Pro puero isto supplicabam; praestititque mihi Jehovah petitionem meam, quam petebam ab eo. Quemobrem ego quoque pre∣cario datum sisto eum Jehovae omnibus diebus quibus fuerit, ipse rogatus precario est Jehovae, &c.
Victori dabo edere ex arbore illa vitae quae est in medio Pa∣radisi Dei.
Cupimus autem ut unusquisque vestrûm idem studium ad finem usque ostendat, ad certam spei persuasionem.
Et factum est praelium in Coelo: Michael & Angeli ejus prae∣liati sunt cum Dracone, & Draco pugnabat & Angeli ejus: Sed hi non praevaluerunt, neque locus eorum ampliùs inventus est in Coelo.
Quicquid dat mihi Pater, ad me veniet: & eum qui venit ad me, nequaquam ejecerim foras.
Qui verò haec audierunt compuncti sunt corde, & dixerunt ad Petrum ac reliquos Apostolos, Quid faciemus viri fratres? Petrus autem ait ad eos, Resipiscite, &c.
Tum alter ad alterum dixerunt, Nonne cor nostrum ardebat in no∣bis, dum loqueretur nobis in via, & dum adaperiret nobis Stripturas?
Etenim per unum Spiritum nos omnes in unum corpus baptizati su∣mus, & Judaei, & Graeci, & servi, & liberi: & omnes po∣tati sumus in unum Spiritum.
Ex eo quòd maxima illa nobis ac pretiosa promissa donavit, &c.
Ad hoc ipsum verò vos, omni praeterea collato studio, adjicite fidei vestrae virtutem, &c.
Adjicite fidei vestrae virtutem, virtuti verò notitiam.
Scientiae verò continentiam, continentiae verò tolerentiam,
Tolerantiae pietatem, pietati verò fraternum amorem, fraterno verò amori charitatem.
Nihil ad vos, ô viatores omnes; intuemini & videte an sit do∣lor par dolori meo, qui factus est mihi: quam afficit Jehova moerore die aestus irae suae.
Nam eratis velut oves errantes: sed nunc convertistis vos ad Pastorem & Curatorem animarum vestrarum.
Paulisper, & non conspicietis me: & rursum paulisper, & videbitis me, quia ego vado ad Patrem.
Adeo provocantes Deum ad indignationem factis suis, ut irrumpe∣ret in eos plaga; donec consistente Pinchaso & judicium exer∣cente, coercita esset plaga illa.
Addenda.
Vae vobis Legis interpretibus, quoniam sustulistis Clavem cogniti∣onis: ipsi non introstis, & eos qui introibant prohibuistis.
Sic fuit vespera & fuit mane diei primi.
Sic fuit vespera, & fuit mane diei secundi.
Et fuit ita. Nam produxit terra herbulas, herbas sementantes semen in species suas, & arbores edentes fructum in quibus semen suum est in species suas: & vidit Deus id esse bonum. Sic fuit vespera, & fuit mane diei tertii.
Postea dixit Deus, Abundè progignunto aquae reptilia animantia; & volucres volanto supra terram, superficiem versus expansi Coelorum.
Deinde dixit Deus, Producat terra animantia in species ipsorum, Pecudes & Reptilia, bestias{que} terrenas in species suas: et fuit ita.
Fecit enim Deus bestias terrenas in species suas, & pecudes in spe∣cies suas, omniaque reptilia terrae in species suas: & vidit Deus id esse bonum.
Super ventrem tuum ito, & pulverum comedito omnibus diebus vitae tuae.
Praeterea, inimicitiam pono inter te & mulierem hanc, similiter que inter semen tuum & semen hujus.
Hoc conteret tibi caput, tu autem conteres buic calcaneum.